Ik keek vandaag naar Buitenhof. Altijd een mooi moment op de zondag. Herman Wijffels was te gast, een bijzondere denker, altijd fijn. Maar het hoogtepunt voor mij was het verhaal van Ramsey Nasr. Hij kwam om te praten over zijn nieuwe boek. De Fundamenten. De pandemie legt volgens Nasr bloot wat we lange tijd niet wilden zien: het politieke en economische systeem heeft de fundamenten van onze samenleving aangetast.
Hij hield een pleidooi voor het betrekken van kunstenaars en andere creatieven bij het denkproces over de wereld na Corona. Van de politiek viel niet veel te verwachten, evenals van de op winstmaximalisatie gerichte grote onderneming. Na Corona moet het roer in de maatschappij echt radicaal om. Zo beweerde Ramsey. En hij heeft het volgens mij bij het rechte eind. Een nieuwe weg in slaan doe je niet met de gidsen van gisteren. Ramsey haalde een uitspraak van Macron aan: Wij moeten het ondenkbare kunnen bedenken. Wat een uitdaging. Een nieuw maatschappelijk concept voor na Corona. Wat een fantastisch denktraject. Ik denk dat de denkers die we nodig hebben niet zijn te vinden binnen de bestaande ministeries of in de boardroom van Shell. Nee er zijn bestuurders nodig die vrijdenkers en hun ideeën serieus nemen. Het is niet onmogelijk om het onmogelijke te realiseren. Een vrijdenker uit het verleden was bijvoorbeeld Jules Verne. Hij bedacht een raket naar de maan. Dat was in die tijd het onmogelijke bedenken. Toch stonden er een eeuw later mensen op de maan. Ik ben van mening dat eigenlijk alles wat een mens kan bedenken uiteindelijk realiseerbaar is. En dat is hoopgevend. Want alleen zo komen we uit deze crisis, die meer omvat dan een pandemie.
We kunnen een nieuw concept voor onze wereld bedenken. Een concept waarbij de strijd niet gaat om het eigen vermogen te maximaliseren, maar om kansen voor menselijke waardigheid. Om die inkomenskloof te dichten. Kansen gelijkheid te realiseren. Eigenlijk mag alles minder. Minder dieronterende megastallen, minder roofbouw op onze akkers, minder verspilling, minder eigenbelang eerst. Ook zo’n dodelijke uitspraak die we de laatste jaren hoorden: ‘welbegrepen eigenbelang’.
Om een ander maatschappelijk concept te ontwikkelen heb je vooral ook mensen nodig die vanuit een ander perspectief naar de huidige situatie kunnen kijken. Zoals gezegd nodig als bestuurders vooral ook creatieven uit in dit denkproces. Het is hard nodig.
28-3-21
Joris van Ooijen